การวัดผลใน Google Analytics จะมี Metric อยู่ 2 ค่าที่มีความสำคัญมากๆนั่นก็คือ User และ Session บางคนอาจจะยังใช้ไม่ถูกและอาจจะยังสับสนว่ามันแตกต่างกันอย่างไร ควรใช้อันไหน ในบทความนี้เราจะมาเคลียร์เรื่องนี้กันครับ ก่อนอื่นไปทำความรู้จักกันก่อนดีกว่าว่า User กับ Session คืออะไรครับ

User คืออะไร

จริงๆคำว่า User นั้นอธิบายไม่ยาก เพราะความหมายค่อนข้างตรงตัวอยู่แล้ว User ก็คือจำนวนคนที่เข้าเว็บไซต์ของเรา สมมุติถ้าคุณเปิด Google Analytics แล้วมันแสดงสถิติว่ามี 5,000 Users หมายความว่ามีคนเข้าเว็บไซต์ของคุณทั้งหมด 5,000 คน แต่ในความเป็นจริงแล้ว Google Analytics มันไม่ได้แม่นยำขนาดนั้นหรอกครับ เพราะอะไรรู้มั้ย เพราะว่า Google Analytics มันก็เป็นเพียงเครื่องมือตัวหนึ่งที่ไม่สามารถนับได้หรอกว่ามีคนจริงๆเข้าเว็บไซต์ของเรากี่คน

มันทำได้เพียงแค่ใช้เทคโนโลยี Cookie ใน Browser เพื่อตรวจจับการเข้าเว็บไซต์เท่านั้น นั่นหมายความว่าถ้าผู้ใช้คนเดิมเข้าผ่าน Browser ที่เปลี่ยนไป เช่นเคยเข้าผ่าน Chrome แต่หลังจากนั้นไปเข้าผ่าน Firefox แบบนี้ Google Analytics จะนับเป็น 2 Users ในทันที หรือในทางกลับกันถ้ามีคน 2 คนใช้คอมพิวเตอร์เครื่องเดียวกันและใน Browser ตัวเดียวกันก็จะถูกนับเป็นแค่ 1 Users เท่านั้น พื้นฐานตรงนี้ต้องแม่นถ้าอยากวิเคราะห์ข้อมูลให้ถึงแก่น

Session คืออะไร

Session (ชื่อเดิมของมันคือ Visit) คือตัวเลขที่แสดงการเปิดเข้าชมเว็บไซต์หรือการเยี่ยมเยียนเว็บไซต์ สมมุติถ้าคุณเปิด Google Analytics แล้วมันแสดงสถิติว่ามี 7,000 Session หมายความว่ามีการเปิดเว็บไซต์ของคุณทั้งหมด 7,000 ครั้ง แต่แน่นอนว่ามันก็ไม่ได้แม่นยำเหมือนกันเพราะแต่ละ Session ก็จะถูกนับผ่าน Cookie ใน Browser เช่นกันแถมมันยังมีการหมดอายุและเมื่อไหร่ที่มันหมดอายุก็จะนับ Session ใหม่ทันที (อ่านบทความนี้เพื่อทำความเข้าใจการหมดอายุของ Session)

ยกตัวอย่างการนับ Session แบบง่ายๆก็อย่างเช่นถ้าผู้ใช้รายหนึ่งเปิดเข้าชมเว็บไซต์ตอน 8 โมงเช้าแล้วหลังจากนั้นเปิดเข้าชมเว็บไซต์อีกครั้งตอน 5 โมงเย็น แบบนี้คือเกิด 2 Session (มีการเปิดเข้าเว็บไซต์ทั้งหมด 2 ครั้ง ครั้งแรกตอน 8 โมงเช้า ครั้งที่ 2 ตอน 5 โมงเย็น) นั่นหมายความว่า 1 User สามารถมีได้หลาย Session (ผู้ใช้ 1 คนเข้าเว็บไซต์ได้หลายครั้ง) อันนี้ยังไม่งงใช่มั้ยครับ

ทำไมจึงนิยมใช้ Session มากกว่า User

ซึ่งโดยปกติสากลแล้ว เราจะนิยมใช้ Session เพื่อนับสถิติการเข้าเว็บมากกว่าใช้ User นั่นก็เพราะว่าการนับคนเป็นจำนวนกี่คน นั้นเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ (อย่างที่ได้อ่านปัญหาไปด้านบน) ยิ่งในปัจจุบันที่ผู้ใช้แต่ละคนมีหลาย Device ทั้ง Desktop Mobile Tablet นั่นยิ่งทำให้การวัดผล User มีความเคลื่อนตามไปด้วย ถึงแม้ว่า Session ก็มีการคลาดเคลื่อนเหมือนกันแต่ความคลาดเคลื่อนนั้นให้ความหมายที่ไม่ต่างกันมาก และคนส่วนใหญ่ก็ยอมรับได้มากกว่า

โดยสากลแล้วเราจึงนิยมใช้งาน (Session) มาเป็น Metric หลักในการวัดผลสิ่งต่างๆที่เกิดขึ้นในเว็บไซต์มากกว่า นอกจากนี้การเปิดเข้าเว็บไซต์แต่ละครั้งยังให้มุมมองที่ละเอียดกว่าที่จะมาเสียเวลานับจำนวนคนจริงๆ (นี่เป็นเหตุผลว่าตารางวัดผลต่างๆของ Google Analytic จึงใช้ Session แทนที่จะใช้ User)

สาเหตุที่ 2 ก็คือการใช้ Session นั้นดูมีความสมเหตุสมผลมากกว่า User เพราะว่าทุกๆการเปิดใช้งานเว็บไซต์ (แม้มันจะมาจากผู้ใช้คนเดียวกันก็ตาม) ก็ถือว่ามีมูลค่าต่อเว็บไซต์ทั้งนั้น สมมุติว่าเราเป็นเจ้าของเว็บไซต์ขายโทรศัพท์มือถือ ถ้ามี Session ที่เกิดขึ้นในเว็บไซต์ของเราวันนี้กับ Session ที่เกิดขึ้นเมื่อวาน แม้ว่าทั้ง 2 Session จะมาจาก User คนเดียวกัน ต่างเวลากัน แต่ทั้ง 2 Session ก็ถือว่ามีมูลค่ากับเว็บไซต์ ถือว่ามีโอกาสในการขายเช่นกันและต้องให้เครดิตกับทั้ง 2 Session (ประมาณว่า ไม่ว่าคุณจะเข้าเว็บไซต์วันนี้ หรือ พรุ่งนี้ หรือ อาทิตย์หน้า มันก็มีมูลค่ากับเว็บไซต์ของผมเหมือนกัน)

อีกสาเหตุหนึ่งก็คือทุก Session นั้นมีต้นทุนในการนำเข้าสู่เว็บไซต์ ไม่ว่า Session เหล่านั้นจะเกิดขึ้นจากการทำโฆษณาใน Google หรือ โฆษณาใน Facebook หรือ Organic Search (ที่ต้องทำ SEO) ก็ล้วนแล้วแต่มีต้นทุนทั้งนั้น ดังนั้นถ้าเจ้าของเว็บไซต์มีการวัดค่า ROI ว่าช่องทางไหนให้ผลลัพธ์ที่คุ้มค่ากับการลงทุนมากที่สุด จึงนิยมใช้ Session เพราะจะได้ตัวเลขที่แม่นยำของแต่ละช่องทางได้มากกว่า

นี่ก็เป็นสาเหตุว่าทำไมคนส่วนใหญ่ (รวมทั้ง Google เอง) จึงนิยมใช้ Session แทนที่จะนับ Users หลังจากนี้ถ้าใครต้องเจอกับ KPI ที่เป็นจำนวน User (โดยเฉพาะคนที่รับทำ SEO) ก็สามารถที่จะใช้เนื้อหาในบทความนี้ไปอ้างอิงกับลูกค้าได้นะครับ